टीकाप्रसाद भट्ट
रामेछाप- रामेछाप विमानस्थलको टर्मिनल भवन जिल्लामा रहेका सरकारी भवनहरु मध्ये सबैभन्दा जीर्ण छ । उक्त भवनको माथिल्लो तलामा बसेर सिजनमा दैनिक सरदर ५० भन्दा बढी उडान र अवतरणको काममा सहजीकरण गर्ने एटिसी लगायतका प्राविधिकहरुलाई कुन दिन टर्मिनल भवन लड्ने हो ? भन्ने पिरलो हुन थालेको केही बर्ष भएको छ ।
तर माथिल्लो निकायमा बसेका अधिकारीहरुले रामेछाप विमानस्थलको टर्मिनल भवन र त्यसमा बसेर काम गर्नेको समस्या देखेका छैनन् । टर्मिनल भवन निर्माण गर्ने कार्यक्रम तथा बजेट बिनियोजन हुँदा समेत शक्तिको बलमा उक्त कार्यक्रम तथा बजेटलाई काटेर अन्यत्र लगानी गरेको हुदाँ रामेछापको समस्या जस्ताको तस्तै छ ।
दुई बर्षअघि रामेछाप विमानस्थल भित्र नयाँ टर्मिनल भवन निर्माण गर्ने बजेट बक्तव्यमा समावेश थियो । सो कार्यको लागि ठेक्का समेत आव्हान गरिसकेको नेपाल नागरिक उडड्यन प्राधिकरणले पछि उक्त ठेक्का रद्ध गरी अन्यत्र पैसा हालेको थियो । प्राधिकरणले चासो नदिदा रामेछाप विमानस्थलमा नयाँ टर्मिनल भवन निर्माणको काम अनिश्चित बनेको छ ।
‘हामी ज्यादै पुरानो भवनमा बसेर काम गर्दै आएका छाैँ’ रामेछाप विमानस्थल कार्यालयका प्रमुख हिरन साहले भने – समस्या अहिले हैन, पहिले पनि थियो । मैले र यसभन्दा अघिका कार्यालय प्रमुखले समेत टर्मिनल भवन र अन्य संरचनाको निर्माण तथा मर्मतको बारेमा माथिल्लो निकायमा जानकारी गराएकै हौँ । शाह भन्छन् – केहि सुधारका काम भएका छन् र हुने क्रममा पनि छन् तर टर्मिनल भवनको निर्माण हुने कुराको भने जानकारी छैन ।
शाहकाअनुसार सामान्य मर्मतका लागि नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले हरेक बर्ष केही न केही कार्य गरिरहेकै हुन्छ । गत बर्ष विमानस्थल भित्र एकै पटक १ सय २० जना यात्रुहरुलाई बस्न मिल्ने एकतले डिपार्टचर भवनको निर्माण गरी सञ्चालनमा ल्याइएको छ । त्यसअघि उडानका लागि सामान तथा सुरक्षा जाँच सकेका यात्रुहरुले बस्ने स्थान पाउँदैनथे । त्यसैगरी विमानस्थल भित्र हाइपोष्टमा बत्ती जडानको काम गरी सुरक्षा प्रबन्ध गरिएको छ ।
विमानस्थलको जीर्ण बनेको टर्मिनल भवन ४४ बर्षअघि निर्माण भएको हो । तत्कालिन मन्थली गाविसका पूर्व अध्यक्ष नारायण दाश श्रेष्ठकाअनुसार २०३७ सालमा उक्त भवन निर्माण भई सञ्चालनमा आएको हो । २०३५ सालदेखि मन्थली विमानस्थल सञ्चालनमा आएको भए पनि टर्मिनल चाँहि २ बर्ष पछि मात्र निर्माण भएको हो । उक्त टर्मिनल भवन निर्माणको काम संयोगले उनै श्रेष्ठले पाएका थिए ।
२०७२ सालको विनासकारी भूकम्पले टर्मिनल भवनको माथिल्लो तला अर्थात एटिसी कार्यकक्ष क्षतिग्रस्त भएपछि त्यस तलाको मात्र पुननिर्माण गरिएको थियोे । तर भवनको अन्य भागमा पुगेको क्षति भने टालटुल गरी काम चलाइएको छ । भवन चर्किएको र सिमेन्टले ढलानको रड छोडेको थियो । भूकम्प पछि सामान्य टालटुल गरेर रङ्ग पोतेर नयाँ स्वरुपमा देखाइएको हो । त्यसैले सामान्य भूकम्प आउँदा समेत टर्मिनल भवनमा क्षति पुग्ने उच्च जोखिम रहेको स्थानीय सुबास फुयाँलले बताएका छन् ।
मन्थली विमास्थलमा बर्षौअघि लगाइएको तारजालीको घेराबेरा समेत जताततै फाटेको छ । तारबार व्यवस्थित नहुदाँ विमानस्थल भित्र पस्ने स्याल, कुकुर र अन्य जनावरहरु धावन मार्गमा कुद्ने गरेका छन् । उडान र अवतरणको क्रममा स्याल र कुकुर धावन मार्ग र आसपासका क्षेत्रमा कुद्न थालेपछि अवतरण गर्न ठिक्क परेका विमानहरुले मन्थलीको आकाशमा केही फन्को मार्ने गरेको घटना समेत रामेछाप विमानस्थलमा केही पटक घटिसकेका छन् । तारबार समयमानै व्यवस्थित नगर्दा एटिसी र पाइलटहरु जहिल्यै सतर्क हुनु पर्ने अवस्था छ । विमानस्थल कार्यालयले तारबार दह्रो नभएकाले विमानस्थल धावन मार्गमा ठुलो साइरन जडित गाडी गुडाएर जनावारहरु धपाउने गर्दै आएको छ । शाह भन्छन् – गएको सिजनमा मानिसहरु लगाएर पनि नियन्त्रण गर्नुपरेको थियो । त्यसैगरी जताततैबाट घाँस काटनका लागि घाँसीहरु छिर्ने गरेकोले समेत विमानस्थल कर्मचारीहरु हैरान हुँदै आएका छन् ।
नेपाल नागरिक उड्डयन प्राधिकरणले यस आर्थिक बर्षमा विमानस्थलको तारबारलाई व्यवस्थित गर्ने कार्य गर्ने भन्ने जानकारी प्राप्त भएको साहले बताए । तर उक्त कार्यका लागि कति बजेट छ र मर्मत कार्य कहिलेदेखि सञ्चालन हुन्छ ? भन्ने कुराको जानकारी भने रामेछाप विमानस्थलमा आइनसकेको उनले बताएका छन् ।
प्राधिकरणले काठमाडौँ विमानस्थलमा आन्तरिक तथा बाह्य उडान अत्याधिक हुने गरेकाले आन्तरिक तर्फका विमानहरुलाई अन्य विमानस्थलमा रात्रि विश्राम गराउनेदेखि लुक्काका लागि सिजनमा हुने उडानलाई रामेछाप विमानस्थलबाट गराउने प्रवन्ध गर्दै आएको छ । केही बर्षदेखि लुक्ला उडान रामेछाप विमानस्थललाई केन्द्र बनाएर हुँदै आएको छ । त्यसैले सिजनमा रामेछाप विमानस्थलमा उडान र अवतरणका लागि अत्यधिक चाप हुने गरेको छ ।
शाहकाअनुसार आउँदो सिजन मार्च र अप्रिल महिना हो । उक्त बेला विमानस्थल फेरि सञ्चालनमा आउने भएकाले त्यस अघिनै मर्मतको कार्य सक्नुपर्नेमा उनले जोड दिएका छन् ।